Vitosha is het op vier na hoogste gebergte van Bulgarije. Sofia, de hoofdstad van het land ligt aan de voet van dit gebergte (ten Noorden). Vitosha is de enige koepelvormige berg in het land. Het is een nieuwe berg en er was geen glaciale activiteit. Heel typerend voor Vitosha zijn de rotsrivieren (meestal ten onrechte morenen genoemd), dit zijn grote opeenhopingen van grote afgeronde rotsen. Het klimaat op grotere hoogte is bergachtig en de wind kan oplopen tot meer dan 10 m/s, in de lager gelegen delen is het klimaat matig-continentaal. Vitosha is de mistigste berg van Bulgarije en ondanks zijn relatief kleine omvang is dit een niet te onderschatten risiko, vooral als u een voor u onbekende wandelroute boven de boomgrens volgt. In de uitlopers van het gebergte bevinden zich mineraalwater- en karstbronnen, bijvoorbeeld in de dorpen Pancharevo, Bosnek, Zheleznitsa, Rudartsi en Knyazhevo. Het grootste deel van Vitosha is uitgeroepen tot natuurpark. Het is het oudste natuurpark van Bulgarije en van het Balkanschiereiland in het algemeen, opgericht in 1934. Binnen de grenzen van het park zijn er 2 natuurreservaten: “Bistrishko Branishte” en “” Torfeno Branishte “(Het Turfreservaat).
Het dichte netwerk van wandelpaden maakt Vitosha een geliefde bestemming voor eendaagse wandeltochten voor de inwoners van Sofia. Het is het hele jaar door een erg populaire wandelbestemming. Vitosha is vanuit Sofia gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer, de taxi of de eigen auto. Houd er rekening mee dat de meeste bussen alleen in het weekend rijden, vooral die naar de Aleko berghut en “gouden bruggen”. In Vitosha zijn er meer dan 20 beheerde berghutten. De meeste hebben restaurants, waar u een aantal eenvoudige maaltijden kunt krijgen (soep, thee, gegrild vlees e.d.).
Vitosha is erg populair voor ééndaagse wandeltochten vanuit Sofia. Er zijn mogelijkheden voor begeleide wandeltochten, maar ook voor individuele wandelingen (details HIER). In de winter is deze berg bijzonder geschikt voor sneeuwschoenwandelingen, aangezien het reliëf minder grillig is en het lawinegevaar onbeduidend in vergelijking met Rila (slechts een paar plaatsen staan bekend als gevaarlijk).
Natuurlijke en culturele bezienswaardigheden in het Vitoshagebergte:
• Boyanakerk – een orthodoxe kerk uit de middeleeuwen, die op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat. De kerk is beroemd om zijn muurschilderingen en fresco’s uit de dertiende eeuw, die door sommige wetenschappers worden beschouwd als voorloper van de Renaissance.
• Cherni Vrah (Zwarte top) – met zijn 2290 m. de hoogste top van het Vitoshagebergte en bijna alle wandelpaden kruisen deze top.
• De Gouden Bruggen – de grootste rotsrivier in het Vitoshagebergte, gelegen boven het dal van de Vladayarivier.
• Boyanawaterval – met zijn 18. de hoogste waterval van het gebergte. De waterval bevindt zich op 1260 m boven zeeniveau.
Hoewel Vitosha direct ten Zuiden van de Bulgaarse hoofdstad ligt en de berg op verschillende manieren zeer geëxploiteerd wordt, is de biodiversiteit er onverwacht hoog: Driehonderd zeldzame soorten, honderdvierentachtig endemische en 85 relicten. U kunt er tweehonderd vogelsoorten observeren, waaronder de notenkraker (Nucifraga caryocatactes), het goudhaantje (Regulus regulus), de zwarte specht (Dryocopus martius), de ruigpootuil (Aegolius funereus) en vele anderen. Helaas zijn er door stroper nog maar weinig zoogdiersoorten in dit gebergte. Er zijn kleine aantallen wolven, herten, vleermuizen en wilde zwijnen. En met veel geluk zou u een bruine beer kunnen spotten. Recentelijk zijn een klein aantal Balkangemzen (wilde geiten) geïntroduceerd en met succes vrijgelaten uit hun aanpassingsverblijf. De plantenrijkdom in dit gebied is indrukwekkend, er zijn 1500 soorten. Door de eeuwen heen hebben de bossen van Vitosha ingrijpende veranderingen ondergaan in termen van beboste oppervlakte en de diversiteit aan soorten. Tussen de veertiende en negentiende eeuw werden de bossen systematisch vernietigd en werd zo’n vijftig procent van de bomen gekapt. In de vorige eeuw zijn de meeste bosmassieven hersteld. Typische vertegenwoordigers van de loofbomen zijn: De beuk, de wintereik, de haagbeuk, de berk en de esp. Zeldzamer soorten zijn de esdoorn, de es, de linde en de hazelaar. Van de naaldbomen zijn de meest voorkomende soorten sparren, witte dennen en witte sparren.
Enkele voorbeelden van wandelroutes (de duur van de wandelingen is bij benadering en is afhankelijk van de fysieke gesteldheid en conditie van de wandelaar ).
• “Aleko” berghut – de top van Cherni Vrah – De Gouden Bruggen (1 dag): Transfer naar de Alekohut. Vanaf de hut wandelt u in 1.30 uur naar de top van Cherni Vrah 1.30 en daalt u daarna in 3 uur tijd af naar de rotsrivier ‘De Gouden Bruggen’.
• “Aleko” berghut – de top van Cherni Vrah – het dorp Zheleznitsa (1 dag): Transfer naar Alekohut. Vanaf de hut wandelt u in 1.30 uur naar de top van Cherni Vrah-piek en daalt daarna in 3 uur tijd af naar het dorp Zheleznitsa.
• Het buitenwijk Vladaya – De Gouden Bruggen – de Boyanawaterval – het Boyanameer – het wijk Boyana (1 dag): Het startpunt is Vladaya, een buitenwijk van Sofia. Vanaf Vladaya wandelt u in 2 uur naar De Gouden Bruggen, waar na u langs de Boyanabeek tot aan de Boyanawaterval in anderhalf uur tijd afdaalt. Hierna daalt u verder af (optioneel met een kleine omweg langs het Boyanameer) naar de wijk Boyana.
In de omgeving van Sofia vinden enkele festivals en evenementen plaats:
• Vitosha in 100 km – een jaarlijkse ultra-marathon en fietswedstrijd, waarin de berg in 100km wordt omcirkeld. De start is in de nacht van zaterdag op zondag in de maand juni.
• “Niets hoger dan Vitosha” – een folklorefestival in de open lucht op een weide in de bergen met nationale liederen en dansen. Het evenement wordt georganiseerd door ” Het Nationaal ensemble Philip Kutev “, één van de populairste ensembles van het land.
• “Vitosha” – een internationaal folklorefestival. Vindt jaarlijks in juli plaats, in Sofia. Meestal zijn de deelnemers afkomstig uit ensembles uit meer dan 10 landen.
• Drum’n’Bass – een openlucht festival voor elektronische muziek, in juli.
Luister naar “De Bistritsa Grootmoeders” – wereldberoemd (UNESCO immaterieel cultureel erfgoed) voor authentieke folklore uit het dorp “Bistritsa” aan de voet van Vitosha (videoclip HIER)